Παρουσίαση του βιβλίου "ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ή διηγήσεις και ενθυμήματα ενός κοινοβουλευτικού του 19ου αιώνα του Δημητρίου Γ. Δημητρακάκη (1823-1888)

Την Τετάρτη 19 Μαρτίου 2014, στις 7 μ.μ. στη Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΛΑΕΔ) στο Σαρόγλειο Μέγαρο (Ρηγίλλης 1) θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου που εξέδωσε ο σύλλογος ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ σε συνεργασία με το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού του Δήμου Σπάρτης, "ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ή διηγήσεις και ενθυμήματα ενός κοινοβουλευτικού του 19ου αιώνα" του Δημητρίου Γ. Δημητρακάκη (1823-1888).

Ο Δ. Δη­μη­τρα­κά­κης γεν­νή­θη­κε στο Καστρί τέ­ως Δή­μου Κα­στο­ρεί­ου της Λακεδαίμονος το 1823, πέ­θα­νε άγαμος στις 23 Αυ­γού­στου του 1888 και ­τά­φηκε στο Βυζαντινό Να­ό του Α­γί­ου Γε­ωρ­γί­ου στο Καστρί. Ήταν γι­ος του ο­πλαρ­χη­γού της ε­πα­νά­στα­σης του 1821 Γε­ωρ­γί­ου Δη­μη­τρα­κά­κη και εγ­γο­νός τού ε­θνο­μάρ­τυ­ρα της η­ρω­ϊ­κής ε­πα­νά­στα­σης «του Ορ­λώφ» Γιαννάκη Δημητρακάκη. Έβγαλε το Ελ­λη­νι­κό Σχο­λεί­ο στο Μι­στρά, το Γυ­μνά­σι­ο στο Ναύ­πλι­ο, και τη Νο­μι­κή Σχο­λή στο Πανεπιστήμιο Α­θη­νών.

Διακρίθηκε ως δημόσιος άνδρας και υπηρέτησε σε σημαντικές διοικητικές θέσεις με επιτυχία. Το 1847 υπηρέτησε ως Γενικός Γραμματέας του υ­πουρ­γεί­ου Οι­κο­νο­μι­κών. Το 1856 Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών, αλλά και διευθυντής του Γενικού Λογιστηρίου (όπως ο ίδιος αναφέρει σε αγόρευσή του στη Βουλή). ΄Ασκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στη Σπάρτη και στο Εφετείο Αθηνών. Ανέλαβε επανειλημμένα τη διοίκηση σε απομακρυσμένες επαρχίες οι οποίες μαστίζονταν από τη ληστεία και την πειρατεία. Για την αποτελεσματικότητά του στον τομέα αυτό διακρίθηκε και τιμήθηκε. Το 1850 διορίστηκε έπαρχος Επιδαύρου Λιμηράς, το 1851 Τριφυλίας, το 1852 Μεσσήνης, το ίδιο έτος Ευρυτανίας, το 1853 Λιβαδειάς, το 1854 Δωρίδος, τό 1854 Σκοπέλου. Επί της βασιλείας τού Γεωργίου του Α΄ διορίστηκε το 1869 Νομάρχης Αρκαδίας, το 1870 Ευβοίας, το 1878 Φθιωτιδοφωκίδας και το 1879 πάλι Αρκαδίας.

Τα χρόνια της Κωλεττικής κυβέρνησης (1845-1847) ήταν ιδιαίτερος γραμματέας του Σπαρτιάτη πολιτικού Νι­κολάου Κορ­φι­ω­τά­κη που δολοφονήθηκε όταν ήταν υπουργός των Εσωτερικών από τοπικούς αντιπάλους του τον Αύγουστο του 1850. Με­τά τη δο­λο­φο­νί­α τού Κορ­φι­ω­τά­κη ο Δ. Δημητρακάκης εκτέθηκε στις εκλογές το 1859 και εκλέχτηκε βου­λευ­τής Λακεδαίμονος, "πρώτος πλειοψηφών", με 4.718 ψήφους σε σύνολο 7.116 ψηφοφόρων. Επανεκλέχτηκε το 1868, το 1879, το 1880-1882 και το 1885.

Ση­μαν­τι­κή προ­σφο­ρά του αποτελούν τα α­πο­μνη­μο­νεύ­μα­τά του που ό­χι μό­νο φω­τί­ζουν πολ­λές σκο­τει­νές σε­λί­δες της Ι­στο­ρί­ας μας αλ­λά και σκι­α­γρα­φούν μι­αν ο­λό­κλη­ρη ε­πο­χή.

Είναι η εποχή που προσπαθεί το νέο ελληνικό κράτος να οργανωθεί νομικά, να συσταθούν οι κοινωνικές τάξεις. Στην πρωτεύουσα δίνονται χοροί από τους φρακοφορεμένους αριστοκράτες στους οποίους προσκαλούνται και σημαντικοί επαρχιώτες.

Είναι η εποχή που με την επικράτηση των πολιτικών και τον παραμερισμό των στρατιωτικών ανθούσε η ληστοκρατία. Στο κακουργοδικείο της Σπάρτης, σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, εκδικάζονταν υποθέσεις ληστειών, φόνων, αυτοδικίας κ.λπ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατάσταση στις φυλακές ήταν άθλια από τον υποσιτισμό και τους ανύπαρκτους κανόνες υγιεινής.

Είναι η εποχή που έχει καταλάβει τους πολίτες το αμόκ των μεταλλείων, να κερδίσουν χωρίς να παράγουν, κάτι σαν το δικό μας χρηματιστήριο (υπάρχουν σχετικές καταχωρίσεις στην "Ηχώ του Ταϋγέτου").

Είναι η εποχή που εξηγούν γεγονότα με τη δεισιδαιμονία, προσπαθούν να επηρεάσουν την εξέλιξή τους με μάγια ή και να γιατρέψουν με ξόρκια (ιδέ "Παπουλάκος" του Μπάμπη Άννινου ή του Κωστή Μπαστιά).

Είναι η εποχή που λύνουν τις διαφορές τους με λεκτική βία, με ξυλοδαρμούς και με κουμπούρια. Από τη μια ο κόσμος της βίας και από την άλλη ο κόσμος της ειρηνικής εργασίας που παράγει και εμπορεύεται μετάξι και αγροτικά προϊόντα.

Ζει την εποχή που το γλωσσικό ζήτημα βρίσκεται σε έξαρση και γίνεται πολιτικό ζήτημα. Γίνονται αγώνες εντός και εκτός της Βουλής ανάμεσα στους καθαρευουσιάνους και τους δημοτικιστές.

Αυτός ο αγώνας αποτυπώνεται ολοκάθαρα και στο έργο τού Δημητρακάκη, ο οποίος έγραψε στην καθαρεύουσα, ενώ ο Γ. Βλαχογιάννης αποσπάσματα από το ίδιο έργο τα διασκεύασε, τα μετασχημάτισε στη δημοτική και τα συμπεριέλαβε στο έργο του "Ιστορική Ανθολογία". Συμπτωματικά ο Δημητρακάκης πέθανε το 1888 τη χρονιά που ο δημοτικιστής Ψυχάρης τόλμησε να δημοσιεύσει στη δημοτική γλώσσα της εποχής του "Το ταξείδι μου".

Δεν πρόκειται για απομνημονεύματα με τη στενή έννοια του όρου. Ο συγγραφέας καταγράφει ιστορικά γεγονότα και περιστατικά που έζησε ο ίδιος ή που απείχαν χρονικά αλλά τα έμαθε "από πρώτο χέρι" και μπορούσε να έχει όσο το δυνατόν ασφαλείς πληροφορίες. Όταν αναφέρεται στα ορλωφικά καταγράφει περιστατικό με τον παππού του Γιαννάκη Δημητρακάκη, πρόκριτο Καστρίου-Καστανιάς. Στη μάχη στη Βλαχοκερασιά τον πρώτο χρόνο της επανάστασης πολέμησε ο πατέρας του Γεώργιος Δημητρακάκης οπλαρχηγός Καστρίου- Καστανιάς.

Φοίτησε στο Ελληνικό σχολείο στο Μυστρά τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια όπου ήσαν ακόμη πολύ νωπές οι μνήμες για τους οπλαρχηγούς, τους αγωνιστές, τους πρόκριτους κ.ά.

Στον απόηχο της δολοφονίας του Καποδίστρια φοίτησε στο Γυμνάσιο του Ναυπλίου και έγραψε σχετικά.

Έγραψε για τα πάθη στον εμφύλιο, για τους Κολοκοτρωναίους, για τις αδυναμίες και τα μυστικά της βασίλισσας Αμαλίας, για τη βία και νοθεία σε εκλογές, για φορολογικά ζητήματα, για πολιτικούς με σκανδαλώδεις αδυναμίες αλλά και για ανιδιοτελείς πατριώτες και αγωνιστές που διέθεσαν τα πάντα για την πατρίδα, έγραψε για κοινοβουλευτικές μάχες, με πρωταγωνιστή και τον ίδιο, τον καιρό που προσπαθούσε με τη νομοθεσία να στηθεί το νέο ελληνικό κράτος.

Ο ίδιος ήταν θερμός οπαδός του Κωλέττη και σκληρός πολέμιος του Τρικούπη, τον οποίο κατηγορεί με δριμύτητα στα απομνημονεύματά του.

Έγραψε χωρίς χρονολογική σειρά, αλλά δίνει χρονολογία σε κάθε ενότητα.

Άνθρωπος έξυπνος και με ισχυρό μνημονικό, δεν είχε πρόβλημα να βάλει τα ενθυμήματά του σε χρονολογική σειρά, τη στιγμή μάλιστα που έδινε το χρονικό στίγμα με χρονολογία στην αρχή κάθε αποσπάσματος ή με χαρακτηριστικά γεγονότα και πρόσωπα. Ίσως δεν πρόλαβε να τα τακτοποιήσει, γιατί όπως φαίνεται έγραφε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, κατά τα οποία δεχόταν λυσσαλέες επιθέσεις από τον σπαρτιατικό αντιπολιτευόμενο τύπο.

Το έργο τού Δημητρακάκη δε χρειάζεται υπερασπιστές που θα πείσουν για την αξία του. Αυτή αποκαλύπτεται από το ενδιαφέρον που έδειξαν πνευματικοί άνδρες και άντλησαν αποσπάσματα και πληροφορίες για να υποστηρίξουν το δικό τους έργο.

Ο Γιάννης Βλαχογιάννης στην "Ιστορική ανθολογία" του έχει εντάξει περίπου εκατό ιστορικά ανέκδοτα κείμενα του Δημητρακάκη και γράφει μεταξύ άλλων: "Όμως από όλα αυτά τα χειρόγραφα το έργο τού Δ. Γ. Δημητρακάκη είναι ατίμητο. Ήταν αλήθεια Θεού φώτισμα στο χαριτωμένον εκείνο άνθρωπο να καθίση και να βάλη στο χαρτί όσα άκουσε και σ όσα ο ίδιος παραστάθηκε. Παιδί τής μετά τον Αγώνα γενεάς, δημόσιος υπάλληλος από τα πρώτα χρόνια του Όθωνα, λοιπόν πολυγυρισμένος, κοσμογνώστης, Ρωμιός εφτακάθαρος, πολιτευόμενος ακούραστος, βουλευτής και ρήτορας πολεμικός, ιδιαίτερος γραμματικός σπουδαίου πολιτευόμενου στα νιάτα του, φιλομαθής, φιλάκουος, έξυπνος όσο παίρνει και μ ατέλειωτο θυμητικό, και μ όλα χρηστός και αξιόπιστος, καθώς σε πολλά γραφόμενά του τονέ δοκίμασα, τέτοιος ήταν ο Δημητρακάκης. Κ ύστερα απ όλα αυτά δεν ήτανε μονάχα δεινός στο λόγο, ως βουλευτής, μα και στον αντίλογο, άξιος να τα βγάνη πέρα μ επικίντυνους αντιπάλους…".

"…Έτσι ο άνθρωπος αυτός με τη μνήμη και την κρίση, δυο χαρίσματα όχι ταιριαστά πολύ συχνά, είχε κι ένα χάρισμα σημαντικό μα παρακόλουθο· μιλώντας ή αγορεύοντας γύριζε στα περασμένα, ανεκδοτολογούσε, και πάντα γινόταν ακουστός μ εχτίμηση από τη Βουλή, από τους φίλους του, όπου τέλος τύχαινε να μιλήση (ήτανε φοβερός λογάς). Όσα ανέκδοτα ιστορικά κείμενα κι αν είπε στη Βουλή, κανείς απ τους παλιούς Αγωνιστές ποτέ δεν τον είπε σ αυτά ψεύτη, όπως ο Δ. Χρηστίδης, ο Δ. Γ. Βούλγαρης, ο Α. Κουμουντούρος...".

Από την "Ιστορική Ανθολογία" του Γ. Βλαχογιάννη ένα κείμενο του Δ. Δημητρακάκη σε διασκευή, εντάχθηκε στο Αναγνωστικό της ΣΤ΄ Δημοτικού του 1955 με τον τίτλο "Σαν αρχαίοι Έλληνες". Αναφέρεται στη μάχη στο Μανιάκι όπου έπεσε ο Παπαφλέσσας και ο Παναγιώτης Κεφάλας αγωνιστής και Φιλικός από το Δυρράχι, συγγενής των Τζωρτζάκηδων, του οποίου εγγονός από μητέρα ήταν ο Καστανιώτης γιατρός Π. Κ. Τζωρτζάκης.

Ο φιλόλογος, ιστορικός και συγγραφέας Γεώργιος Κουρνούτος που εκτός των άλλων διετέλεσε επιμελητής χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης, στο δίτομο έργο του "Το απομνημόνευμα" καταχωρίζει μέρος των απομνημονευμάτων τού Δημητρακάκη που έχει στη διάθεσή του.

Ο ιστορικός Διον. Κόκκινος στον πρόλογο του β΄ τόμου, του έργου του "Η ελληνική επανάστασις" αναφέρει: "Τα ανέκδοτα στοιχεία μας εμπλουτίσθησαν ήδη δι αγνώστων τοιούτων. Κατέχομεν τα απομνημονεύματα του Δημητρίου Γ. Δημητρακάκη περιέχοντα πολυτίμους πληροφορίας διασαφιζούσας ιστορικά σκοτεινά σημεία...".

Ο Διον. Κόκκινος έχει ερμηνεύσει και διαφωτίσει ιστορικά γεγονότα βασισμένος στα απομνημονεύματα όπως γράφει ο ίδιος, αλλά δεν περιλαμβάνει πρωτογενή αποσπάσματα του Καστρίτη πολιτικού.

Ο ιστορικός και φιλόλογος Σαράντος Ι. Καργάκος στο έργο του "Το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα" παραθέτει απόσπασμα των απομνημονευμάτων σχετικό με τη βία στις εκλογές του 1844, κατά μαρτυρία του Δημητρίου Αστερινού. Επίσης παραθέτει ένα μικρό απόσπασμα του Δημητρακάκη ο οποίος με κάποια δόση υπερβολής γράφει για τις ίδιες εκλογές του 1844: "Η Βουλή εκείνη του Όθωνος ήλθεν αιμόφυρτος, διότι κατά τας εκλογάς, ένεκα των επεμβάσεων ηνοίχθησαν οχτακόσιοι τάφοι…"!

Ο Διον. Ι. Σιγαλός στο έργο του "Ιστορία- η Σπάρτη και η Λακεδαίμων" παρεμβάλλει στην αφήγησή του μικρά αποσπάσματα του Δημητρακάκη, και γράφει χαρακτηριστικά. "Ημείς συγγενής τούτου, εμελετήσαμεν την όλην συγγραφήν τού Δημητρακάκη. Αύτη δεν είναι ενιαία κατά χρονολογικήν σειράν εξιστόρησις των γεγονότων, αλλά αποτελεί ιδιότυπον τρόπον συγγραφής...".

Ο Αγησίλαος Γ. Σγουρίτσας, εκδότης του Περιοδικού "Μαλεβός", πρώτος έκανε γνωστό στο κοινό το έργο τού Δημητρακάκη, δημοσιεύοντας αποσπάσματα ατόφια ή διασκευασμένα. Επίσης αποσπάσματα έχει δημοσιεύσει ο Καστανιώτης δάσκαλος Νικόλαος Γ. Μενίδης, εκδότης της εφημερίδας "Η φωνή του Βορειοδημότη". Αξίζει να σημειωθεί ότι τα γραφόμενα στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους για τη συγκεκριμένη περίοδο βρίσκονται σε πλήρη συμφωνία με τα απομνημονεύματα του Δημητρακάκη.

Ο Καστρίτης πολιτικός τίμησε με την πολιτική του παρουσία και τα γραπτά του, την οικογένειά του, τους συμπατριώτες του Καστρίτες, τους Βορειοδημότες, τη Λακωνία, την Πατρίδα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
"ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ"

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣ

Τηλ. 210-3246589
Fax. 210-5243774

κιν.: 6973208890
e-mail: info@polydeuces.gr

http://www.polydeuces.gr

facebook: www.facebook.com/pages/Polydeuces